Günümüzde gıda alışverişlerinde içerik ve katkı maddeleri, özellikle inanç hassasiyeti olan tüketiciler için büyük önem taşımaktadır. Besmelesiz kesimlerden veya domuz türevlerinden elde edilen katkılar endişe yaratırken, pektin gibi bitkisel kaynaklı kıvam artırıcılar dini açıdan uygun bir alternatif sunar. Bu yazımızda, E440 kodlu pektinin meyvelerden nasıl elde edildiğini, reçel, yoğurt gibi gıdalardaki kullanım alanlarını, sindirim sistemine olan önemli faydalarını ve özellikle helal gıda kapsamındaki yeri ve helal statüsünü detaylıca inceleyeceğiz.

Türkiye’de ve diğer ülkelerde farklı gıda katkı maddeleri kullanılmaktadır. Bu maddeler kod numarası verilerek belirlenmiştir. Besmelesiz kesilen etlerden ya da domuz etlerinden elde edilen katkı maddeleri Müslümanlar için dini açıdan sıkıntılar oluşturmaktadır.

Katkı maddeleri sadece hayvanlardan elde edilmiyor. Hayvanlar hariç bitkilerden ve meyvelerden elde edilen katkı maddeleri de bulunmaktadır. Meyvelerden ve bitkilerden elde edilen katkı maddelerini tüketmek helaldir.

Dindar insanlar haram yemekten sakındığı için helal katkı maddelerinin hangileri olduğunu merak ederler. Bunların kod numaraları kaçtır, öğrenmek ve ona göre bir gıda tercihi yapmak isterler. Kıvam artırıcılar iki yoldan elde edilir: Hayvanlardan elde edilenine jelatin, denir. Bitkilerden elde edilenine pektin, adı verilir.

Pektin nelerden elde edilir?

Bitki hücre duvarlarından elde edilen bir heterosakkarit olan pektin gıda endüstrisinde kıvam artırıcı olarak kullanılmaktadır. Pektin, meyvelerin kabuk kısımlarından, içeriklerinden, bitkilerden, yosunlardan elde edilir. Pektin içeren başlıca maddeler şunlardır: Şeker pancarı, elma kabuğu ve posası, ayva, turunçgiller, havuç, domates, patates ve yosun.

Pektin meyve kabukları ısıtıldığında doğal yollardan ortaya çıkan bir nişastadır. Pektin meyve içeriğine veya meyve kabuğu rendesine sıcak su eklenerek elde edilmektedir. Pektin elde etmek için sert meyveler tercih edilir çünkü sert meyvelerde bu oran daha da yüksektir. Çok olgunlaşmış meyvelerden daha az pektin elde edildiği için pek tercih edilmez. Pektin, bitkilerde bulunan, soğuk suda çözünemeyen asit, tuz ve sıcak su ile ekstrakte edilebilen pektik maddelerdir. Bu maddelere protopektin denir.

Pektin gıda sektöründe kullanılır. Kıvam artırıcı ve stabilizatör özelliğe sahiptir. Asidik koşullarda jel formunu alan pektin gıdalarda kullanıldığı zaman gıdaların kıvamının artmasına yardım eder.

Pektin hangi gıdalarda kullanılır?

Pektin gıda endüstrisinde gıda maddelerinde kıvam artırıcı olarak kullanılır. Bu özelliğinden dolayı salça, krem peynir, meyveli yoğurtlar, reçel ve jölelerde kullanılır. Marmelat ve mayoneze eklenir. Meyveli yoğurtlara pektin eklenerek yoğurtta meyve tadı oluşması sağlanır.

Pektinin faydaları:

• Pektin çözülebilir diyet liflerine sahiptir.
• Bundan dolayı kalın bağırsakların fonksiyonlarını düzenlemeye yardım eder.
• Kabızlığı giderir.
• Kolon kanseri riskini giderir.
• Kan şekerini iyileştirmeye yardımcı olur.
• Kolesterol ve trigliserid seviyelerini düşürür.
• Sağlıklı şekilde kilo vermeyi sağlar.
• Reflüyü giderir.
• Demir emilimini artırır.
• Antioksidan özelliğe sahiptir. Pektin lifleri vücuda giren zararlı maddeleri emer.
• Yağ emilimini azaltır.
• Provitamin olarak A ve E vitamini içerdiği için antioksidan özelliği kuvvetlidir.

Pektinin Zararları:

Her gıdada olduğu gibi pektinin de aşırı alımı doğru değildir. Sindirim sistemini etkilediği için bazı kimselerde gaz ve şişkinlik yapabilir. Bazı kimselerde alerjiye neden olabilir.

Pektin helal mi?

Türkiye’de ve dünyada yiyecek ve içecek firmaları pektin yerine jelatin kullanmayı tercih ediyorlar. Jelatin sığır ve domuzların kemik, kıkırdak, kas ve dokularından elde ediliyor. Pektin daha pahalı bir ürün olduğu için pektin kullanılan ürünler daha pahalıya satılıyor.

Pektinin sıvı ve toz formu mevcuttur. Piyasada tablet olarak da satılmaktadır. Pektin önemli miktarda mineral ve vitamin içermez. Çözünür lif takviyesi olarak kullanılır.

Gelişmiş ülkelerdeki ürünlerin üzerindeki etiketlerde hangi tür kıvam artırıcı kullanıldığı yazılıdır. Ülkemizde bu tür bir uygulama oldukça az ürün üzerinde bulunmaktadır. Fiyat farkından dolayı çok az firma pektin kullanmayı tercih ediyor. Katkı maddesinin etiket üzerinde gösterilmemesi dini açıdan sıkıntıya sebep oluyor. Pektin helal gıda kapsamındadır. Kod numarası (E440)’dır. Pektin kullanılan ürünleri rahatlıkla tüketebilirsiniz.

Sonuç:

Gelişmiş ülkelerde ürün etiketlerinde detaylı bilgiler bulunurken, ülkemizde bu uygulamanın sınırlı olması, tüketicilerin pektin gibi helal gıda içeriklerini tanımalarını zorlaştırabilmektedir. Fiyat farklarına rağmen pektini tercih etmek, dini inançlara uygun gıda seçimleri yapma konusunda önemli bir adımdır. Pektinin helal kod numarası (E440) ile belirlenmiş olması, tüketicilere güvenli bir seçenek sunarken, aynı zamanda gıda endüstrisinin bu konuda daha fazla şeffaflık sağlaması da önemli bir beklentidir.