Rızık Allah’ın takdiridir. Allah, neden kimisine kimisinden daha fazla lütfetmiştir? Kendilerine fazla lütfedilenler, neden aynı inanca sahip olan kardeşleriyle bunu paylaşmıyorlar? Onlar kendilerine lütfedilen nimetin bir imtihan aracı olduğunu bilmiyorlar mı? Bu yazıda klasik tefsirler ışığında ayeti inceliyor, günümüze yönelik tefekkürler sunuyoruz.

Nahl Suresi 71. ayet, rızık farklılıklarının ilahi hikmetini ve paylaşma sorumluluğunu hatırlatır.

Ayet:

“Allah, rızıkta kiminize kiminizden fazla lütfetmiştir; fakat kendilerine rızık verilenler, rızıklarını onların inancına sahip olanlara vermiyorlar ki, onlar bunda eşit olsunlar. Peki onlar, Allah’ın nimetini mi inkâr ediyorlar?”

(Nahl Suresi, 71. Ayet)

Rızıkta Farklılığın Hikmeti

Kur’an-ı Kerim, insanın hayattaki imtihanını farklı boyutlarda ele alır. Bu ayet, rızık farklılıklarının ilahi bir takdir olduğunu hatırlatır. Buradaki “fazlalık”, sadece mal-mülk değil; ilim, akıl, sağlık, huzur ve aile gibi manevi rızıkları da kapsar.

Klasik Tefsirlerde Ayetin Yorumu

Taberî Tefsiri

“Rızıkta fazlalık” Allah’ın kulları arasında hikmetle yaptığı bir taksimdir. İnsanlar, kölelerine veya hizmetçilerine mallarından pay vermeyip onları eşit kılmadıkları halde, Allah’ın nimetlerini inkâr ederek putlara pay ayırırlar.

Fahreddin Râzî

Buradaki ince nokta şudur: İnsan, kölesiyle malını paylaşmaya razı olmazken; nasıl olur da Allah’ın kullarıyla putları eşit görüp nimeti onlara nispet eder? Bu, insanın kendi içinde çelişkiye düşmesidir.

Elmalılı Hamdi Yazır

“Ellerinizin altında olanlar” ifadesi kölelik dönemine işaret etse de, mana itibariyle bugün için “çalışanlar ve güçsüzler”dir. Ayet, paylaşma ahlakını öğütlerken aynı zamanda şirkin mantıksızlığını da vurgular.

Ayetin Sosyal Mesajı

İnsanın kazandığını kendinden bilmesi, nimetin kaynağını unutmasıdır. Nimet, Allah’tandır; insan sadece emanetçidir. Paylaşmamak, rızkı inkâr etmek gibidir. Ayet, toplumda adalet ve sosyal sorumluluk bilincini güçlendirir.

Günümüz İçin Tefekkür

Modern dünyada gelir uçurumu daha da derinleşmiştir. Bugün işçiler emeğinin karşılığını alamazken, bazıları servetlerini paylaşmak yerine tüketimde sınır tanımıyor. İşte bu tablo, ayetin “Allah’ın nimetini inkâr mı ediyorsunuz?” sorusunu yeniden gündeme getiriyor.

Çözüm: Şükür ve paylaşma ahlakı.

Sonuç:

Nahl 71 bize şunu öğretiyor:

Rızık farklılıkları Allah’ın hikmetli takdiridir. İnsan, sahip olduklarını paylaşmakla mükelleftir. Nimeti kendinden bilmek ve paylaşmamak, nankörlüktür. Gerçek şükür, nimeti hem dil ile itiraf etmek hem de başkalarıyla paylaşmaktır.