Occam’s Razor Nedir? Ockham’ın Usturası Felsefi İlkesine Giriş: Occam’s Razor, 14. yüzyılda yaşamış İngiliz düşünür William of Ockham’a atfedilen önemli bir ilkeyi ifade eder:

“Gereksiz varsayımlar yapma; en basit açıklama genellikle en makul olandır.”

Bu ilke kesin bir “doğru” iddiası değildir. Daha çok, olayları anlamaya çalışırken izlenecek yöntemsel bir rehberdir.

Günlük Hayatta Occam’s Razor Örnekleri: En Basit Açıklama Nasıl İşler?

Diyelim ki bahçedeki çimenler ıslak.

Açıklama 1: Dün gece yağmur yağdı. (Basit)

Açıklama 2: Uzaylılar gelip bahçeyi suladı. (Karmaşık)

Her iki ihtimal de mümkündür. Ama Occam’s Razor der ki: Önce basit olan açıklamayı dikkate al.

Hikâye ile Occam’s Razor: Hasan’ın Tavukları

Hasan’ın Tavukları

Bir köyde Hasan adında meraklı bir çocuk yaşardı. Bir sabah bahçedeki tavukların hepsinin kümesten çıktığını gördü.

Hasan’ın aklına ilk gelen: “Rüzgâr kapıyı açmış olabilir.” Komşusu ise dedi ki: “Belki gece hırsız geldi, kapıyı açtı, sonra da vazgeçti.” Diğeri ekledi: “Belki de gizemli bir yaratık kapıyı açtı.”

Hasan düşündü:

Rüzgârın kapıyı açması çok daha basit bir açıklamaydı.

O gün gerçekten de kapı mandalı gevşekmiş ve rüzgârla açılmış.

İşte bu, Occam’s Razor’un günlük hayattaki en yalın örneklerinden biridir: En az varsayım gerektiren açıklama genellikle en makul olanıdır.

Bilimde ve Felsefede Occam’s Razor Uygulamaları

Bilimsel Teorilerde En Basit Açıklamanın Önceliği

Bir teori, daha basit açıklamalarla yetebiliyorsa tercih edilir. Basit açıklamalar yetersiz kaldığında ise daha karmaşık modeller devreye girer (örneğin Newton mekaniği → Einstein’ın göreliliği).

Din ve Felsefede Ockham’ın Usturası Tartışmaları

Bazı filozoflar, evreni açıklamak için Tanrı’yı en basit açıklama olarak görür. Bazıları ise doğa yasalarını yeterli görür ve Tanrı’yı fazladan varsayım kabul eder.

Sonuç: Occam’s Razor’un Günümüzde Önemi

Occam’s Razor bize şunu öğretir:

Karmaşık ihtimallere dalmadan önce en basit ve doğrudan açıklamayı dikkate almak, düşünmeyi ve hayatı kolaylaştırır.