Bal, doğanın tatlı bir armağanıdır ve binlerce yıldır insanlar tarafından beslenme ve sağlık amacıyla tüketilmiştir. Arıların bulunduğu alanlara ve bal yaparken kullandıkları çiçeklerin türüne göre ballar değişiklik gösterir ve buna göre adlandırılırlar. Yaklaşık 320’ye yakın bal çeşidi bulunur.

Arıların çiçeklerden topladığı nektarın işlenmesiyle elde edilen bu doğal tatlandırıcı, besin değeri ve sağlık yararları ile bilinmektedir. Bu makalede, balın insan beslenmesindeki önemi ve yeri üzerine daha detaylı bir inceleme yapacağız.

Besin Değeri

Bal, çeşitli besin maddeleri ve antioksidanlar açısından zengin bir kaynaktır. %80 civarında karbonhidrat içerir ve bunun büyük kısmı glukoz ve fruktozdur. 20 gram balda aşağıdaki besin değerleri mevcuttur:

• glukoz (6.9 gram), 
• fruktoz (8.4 gram), 
• kalori (58), 
• karbonhidrat(15.3 gram), 
• su (3.5 gram), 
• protein (0.08 gram),
• yağ (0 gram) olup, 

Bal vücut tarafından hızla emilir ve enerji sağlar. Aynı zamanda, balda doğal olarak bulunan B vitaminleri, C vitamini, protein, mineraller, kalsiyum, potasyum, magnezyum, demir, çinko, amino asitler ve antioksidanlar gibi besin öğeleri de mevcuttur. Bu bileşenler, balın besleyici değeri yüksek bir gıda olduğunu gösterir.

Doğal Şifa Kaynağı

• Bal, antiseptik ve antimikrobiyal özelliklere sahip doğal bir şifa kaynağıdır. Balın antimikrobiyal özelliği yaraların iyileşmesini hızlandırır: Enzimler ve hidrojen peroksit gibi içerdiği maddeler, yaraların ve enfeksiyonların tedavisine yardımcı olur.

• Bal mide şikayetlerini azaltır.

• Antioksidan içeren bal kalp sağlığı açısından da yararlı bir besindir. Vücudu iltihaplardan korur çünkü vücutta oluşan iltihap kanser, kalp ve otoimmün bozukluklara sebep olabilir.

• Balın balgam söktürücü ve yatıştırıcı etkileri, soğuk algınlığı ve öksürüğe karşı geleneksel tedavilerde yaygın olarak kullanılmasının sebeplerinden biridir. Özellikle okaliptüs ve narenciye ballarının gece öksürüğünü önleyici etkileri bulunur.

• Bal beyin fonksiyonlarını koruyan pinocemprin adlı bir antioksidan içerir ve hafıza bozukluğunun önlenmesine yardımcı olur.

• Kötü LDL kolesterolün ve vücuttaki iltihabın azalmasına yardımcı olur.

• İshal gibi durumların önlenmesine yardımcı olur.

Balın insanlar için şifalı olduğu Kur’an’ı Kerim’de de geçiyor. Balla ilgili ayet meali Aşağıdadır:

16: NAHL / 69.  “Rabbinin yollarına koyul ve sonra bitkilerin hepsinden ye!” Onların karınlarından insanlara şifa olan, çeşitli renklerde bir içecek çıkar. Şüphesiz, düşünen bir toplum için bunda ibretler vardır.

Alternatif Tatlandırıcı

Şeker yerine doğal bir tatlandırıcı olarak bal, pek çok insan için tercih edilen bir seçenektir. Şekerden farklı olarak, balın daha düşük glisemik indeksi vardır ve bu nedenle kan şekerini ani bir şekilde yükseltmez. Özellikle tip2 diyabete sahip kişilerde kalp, beyin ve böbrek damarlarında oluşabilecek hasarları önler.

Ayrıca, balın tatlılığı nispeten yoğun olduğundan, daha az miktarda kullanılarak tatlandırma sağlanabilir. Şekersiz doğal bal tercih edilmelidir.

Bal, mutfakta kullanımı oldukça geniş bir gıdadır. Tatlı ve tuzlu yemeklerde, içeceklerde, tatlılarda ve soslarda kullanılabilir. Eşsiz lezzetiyle yemeklere farklı bir aroma ve tat katarken, aynı zamanda sağlıklı bir alternatif sunar.

Spor Performansını Artırıcı Etki

Bal, sporcular ve fiziksel aktiviteyle uğraşan bireyler arasında da popülerdir. Sporcular, uzun süren egzersizler sırasında enerji sağlamak için balın kolayca sindirilebilir karbonhidratlarını tercih ederler. Ayrıca, egzersiz sonrasında kaslardaki glikojen depolarını yeniden doldurmak amacıyla balı kullanırlar.

Balın Yan Etkileri Nelerdir? 

Bazı kişiler arı polenine ve balın içeriğinde bulunan bileşiklerden herhangi birine karşı hassasiyet gösterebilir. Bal alerjisi olan kimselerde mide bulantısı, kilo kaybı, kalp ritim düzensizliği, bayılma, aşırı terleme, astım semptomları ortaya çıkabilir.

Nadiren de olsa arı poleni alerjisi ciddi, ölümcül yan etkilere sebep olabilir. Bal tüketmeden önce bal ve arı polenine alerji olup olmadığını kontrol ettirmek gerekir.

Sonuç olarak, balın insan beslenmesinde önemi oldukça büyüktür. Besin değeri yüksek olması, doğal şifa kaynağı olması, alternatif tatlandırıcı olması ve spor performansını artırıcı etkileri sayesinde birçok kişi tarafından tercih edilmektedir. Ancak, dikkat edilmesi gereken nokta, balın da şeker içerdiğidir ve aşırı tüketiminin dengeli bir diyetin parçası olarak yapılması önemlidir. Bal ve polen alerjisi olmadığından emin olunmalıdır. Dengeli ve çeşitli bir beslenme alışkanlığı içinde balın keyifli ve sağlıklı bir lezzet olduğu unutulmamalıdır.